
Máy đồng nhất mẫu (tiếng Anh: Homogenizer) hay máy đồng hóa, là thiết bị được thiết kế để phá vỡ và trộn đều các thành phần của một mẫu nhằm tạo ra một hỗn hợp đồng nhất và nhất quán. Quy trình này được gọi là đồng nhất hóa, giúp tăng cường độ ổn định, kết cấu và chất lượng của sản phẩm.
Máy đồng nhất mẫu giúp trộn các chất lỏng không hòa tan hoặc các chất rắn và lỏng lại với nhau một để tạo ra một hỗn hợp mịn màng và ổn định.
Quá trình này giúp mẫu có độ mịn cao hơn, đồng nhất về thành phần phân tử, thuận tiện cho các bước phân tích hoặc xử lý tiếp theo như ly trích DNA/RNA, PCR, qPCR hoặc chuẩn bị mẫu trong chẩn đoán y khoa.

Cơ chế hoạt động chính của thiết bị đồng nhất mẫu
Đồng nhất hóa áp suất cao:
Quy trình: Đẩy hỗn hợp qua một van hoặc lỗ hẹp dưới áp suất cao, gây ra lực cắt và tạo lỗ rỗng làm phá vỡ các hạt.
Tạo ra các nhũ tương và huyền phù ổn định: Giúp các chất lỏng không tan lẫn (như dầu và nước) hoặc các hạt rắn lơ lửng trong chất lỏng không bị tách lớp theo thời gian.
Đồng nhất hóa siêu âm:
Quy trình: Sử dụng sóng âm tần số cao để tạo ra các bong bóng khí, khi vỡ sẽ tạo ra lực cắt mạnh.
Ứng dụng: Phá vỡ tế bào trong phòng thí nghiệm, nhũ tương nano và phân tán các hạt nano.

Ứng dụng trong nhiều ngành công nghiệp
Máy đồng nhất mẫu có ứng dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực, đặc biệt là thực phẩm, dược phẩm, mỹ phẩm và phòng thí nghiệm. Các ứng dụng chính bao gồm:
Thực phẩm & Đồ uống: Ngăn ngừa sự phân tách trong các sản phẩm như sữa, nước sốt và gia vị. Sản xuất sữa và các sản phẩm từ sữa (kem, sữa chua) để tạo độ mịn và ổn định, ngăn ngừa tách lớp chất béo.
Đồng hóa giúp làm giảm kích thước hạt trong các hệ nhũ tương và huyền phù, từ đó tăng độ bền cơ học và kéo dài thời gian bảo quản sản phẩm như sữa tươi, nước sốt, tương cà, tương ớt, đồ uống hoa quả, siro… Quá trình này còn giúp sản phẩm mịn hơn, không bị phân lớp hay tách pha khi bảo quản.
Chế biến nước trái cây, sốt mayonnaise, tương ớt, và các loại thực phẩm nhũ tương khác. Sản xuất bột trái cây và các nguyên liệu thực phẩm dạng huyền phù.
Dược phẩm: Đảm bảo phân phối thuốc đồng đều để có liều lượng phù hợp. Sản xuất thuốc tiêm, thuốc mỡ, kem bôi da, và các dạng bào chế khác để đảm bảo sự phân tán đồng đều của dược chất.
Điều chế nhũ tương và huyền phù thuốc để tăng độ ổn định và khả năng hấp thu.
Nghiên cứu và phát triển các hệ thống phân phối dược phẩm nano.
Công nghiệp mỹ phẩm: Tạo ra các loại kem và sữa dưỡng mịn và các sản phẩm chăm sóc cá nhân dạng nhũ tương. Đảm bảo sự ổn định và kết cấu mịn màng của sản phẩm, tránh phân lớp và tăng hiệu quả sử dụng.
Công nghệ sinh học: Phá vỡ tế bào để thu hồi protein, DNA và các thành phần nội bào khác. Nghiên cứu và phát triển các sản phẩm sinh học.
Phòng thí nghiệm: Máy đồng nhất mẫu dạng cầm tay hoặc dạng chuyên dụng được sử dụng để nghiền, đồng hóa mẫu sinh học, mô, tế bào, chuẩn bị mẫu cho các phân tích sinh học phân tử như PCR, qPCR, hoặc nghiên cứu khoa học nhằm đảm bảo mẫu đồng nhất, dễ xử lý và phân tích chính xác.
Ngành công nghiệp khác: Máy đồng hóa cũng được ứng dụng trong các ngành dầu khí, sơn, và kiểm soát ô nhiễm môi trường để phân tán và trộn đều các thành phần khó hòa tan.

Lưu ý khi sử dụng máy đồng nhất mẫu
Sinh nhiệt: Phương pháp áp suất cao có thể cần làm mát đối với các vật liệu nhạy nhiệt.
Giới hạn độ nhớt: Máy đồng nhất siêu âm gặp khó khăn với hỗn hợp có độ nhớt cao.
Máy đồng nhất tạo ra hỗn hợp có kích thước hạt đồng đều, giúp tăng thời hạn sử dụng, hình thức và hiệu suất của sản phẩm. Máy đồng nhất mẫu đóng vai trò quan trọng trong việc tạo ra các sản phẩm đồng nhất, mịn, ổn định và nâng cao chất lượng sản phẩm trong nhiều ngành công nghiệp và nghiên cứu khoa học